КРАЉЕВСКИ СЛОВАРЧЛАНЦИ САРАДНИКА

КРАЉЕВСКИ СЛОВАР

Из необјављеног рукописа припремљеног за књигу, у наредним бројевима Сиџе објављиваћемо део пописа  речи, израза и фраза краљевчана које је годинама прикупљао и записивао, али нажалост није стигао да их објави Душан Дуле Стојић, новинар и песник.

Сиџа ће се потрудити да уз Вашу помоћ, на годишњицу Дулетове смрти објави ову необјављену књигу.

O

Oдртавет;  одртавео-ла    остарити, оматорити; остарио-ла, оматорио-ла, посенилио постао „матора  дртина”

Oјакутит    ојадити, десетковати, потаманити, уништити: обично  се каже када град уништи род у њиви, башти, воћњаку; кад  криволовци потамане дивљач у шуми или рибу у реци, кад лопови однесу из куће све што  вреди…

Oкровит     окровити, направити ( подигнути) кров на тек озиданој кући или каквој другој грађевини; поправити  оштећња на крову  – заменити дотрајали или поломљен покров-цреп и сл. „само да не кисне”

Oктомбар    октобар  (десети месец у години)

Oманут, омањује    омашити,омашује (мету, циљ); (досл.): оманути, изневерити, не испунити  дату реч, преузету обавезу

Oлешит    ојадити (од батина), потаманити ,покрсти све, опељешити

Oмлати    (досл.): омлати-ти (плодове с неке воћке током бербе); очас завршити започети посао , бацити- разбити нешто о ледину, бетон

Oмркнут    радити шта напољу    на њиви, ливади, у шуми (или светковати) до мрака

Oндак    онда

Oнега    онога: с онега света; с онега и с овега краја

Oнију (људи, дана)    оних (људи, дана)

Oномадне, ономадице    пре неколико дана: накјуче

Oпајдар(а)-чина    препредена, зла жена, аброноша, торокуша,потрепкуша

Oпандрчит; опандрчио-ла –  ударити кога руком, мотком или другим предметом, пасти; преминути, преминуо (нарочито кад је изненада)

Oпаучи    удари-ти некога снажно (руком,мотком, коцем, лопатом): „Море, опаучи га да се пуши!“

Oплеви    (досл.): оплеви-ти: очисти-ти, пребрати  зрневље пшенице или других житарица од остатака траве, земље; повртњак од траве или корова

Oпичи  (се) –  удари-ти се(бе) или кога другог каквим предметом или руком; кренути неким правцем како и куд год, само право;

Oпоравит  се  – оздравити;доћи себи после пијанства, економски ојачати, довести себе и „ствари“у устаљени, уобичајени ред и поредак

Опрем (добро)!” – одговор на вербалну провокацију: “Неће моћи!” “Не дам!”,“Нећу!”; (иронично):“Дођи, даћу ти”, “Еве ти га, на!”,  “Мало (морген) сутра!”

Oпучи  се – обори-ти, пасти, обруши-ти се, стровали-ти се

Oра, орај и орас    орах (и стабло и плод)

Oсоколит    остварити завидан успех, свршити  добро неки посао

Oстал и астал    сто за ручавање (астал); славски сто

Oстарат, остарао и остарео    остарити, остарио

Oстаља-т – оставља-ти(напуштати) некога, или нешто (туршију)

Oстругат,  и  оструга    (досл.): остругати кору с дрвета, блато с опанака; простирка од сламе;

Oтале    одатле, одавде(од – са тог места, те тачке): „Море, марш отале!“

Oтарасит се – ослободити се нечег непотребног: одбацити сувишан терет, ратосиљати се  беде (сиромаштва  или какве друге невоље)

Oтровамо се    отровасмо се, потровамо се

Oфикуша    превејана, лукава жена, намигуша

Oцо – отaц од миља, али у псовци  погрдно: „Јебо ли те твој  оцо!“

Oчебушит    откинути,закинути

Очињег ми вида!”     (фиг.) „Очију ми мојих!”  (уобичајена заклетва – потврда  истинитости неког исказа или тврдње у разговору): „Очињег ми вида тако ти је било!”

Ош, ол, оли?    Хоћеш ли?

Оштроконђа – опасна, дрска и лукава жена

П

Пазар-ит    пијаца, пазариште; куповина, паазрити, купити шта

Паламар  овећи комад одсеченог или откинутог меса, сланине, хлеба али и дрвета (мотка, батина)

Пандур(чина)    полицајац

Панути, пане – пасти, падне (с бицикла, с неба, са дрвета): “Киша само што не пане”; (фиг.):“Пао ко с крушке!” (дошао изненада) – изненађен, затечен каквим сазнањем

Пакче , пакчад, пакчићи    пас, псето, пси, псићи; (фиг.): неваљала, безобзирна деца, обично своја: „Уф, душу ми изедоше она мо(ј)а пакчад!“; понекад, каже се и за групу безобзирних младића, па и за целе породице из суседства које су на лошем гласу

Палавурдија и палафурдија    група беспослених млађих момака

Палац    најдебљи прст на рукама  и/или ногама; кратка, обично дрвена пречага на точку запрежних кола, паок

Паок    једна од пречага на точку запрежних кола, обично их има (најмање) осам на једном точку

Паламуди-т, паламуђење    изврће; извртати чињенице, прикривати истину

Паламуда, паламуђевина    онај који изврће, забашурује  – пркрива чињенице;  забашурена истина – лаж, превара

Наставак у следећем броју

Оставите одговор